Zastanawiasz się, w jakich przypadkach należy płacić odsetki ustawowe? Jesteś w dobrym miejscu. Poniżej wyjaśniamy najważniejsze zagadnienia z tym związane – zaczynając od tego, czym w ogóle są odsetki ustawowe, przez wykazanie ich różnic w stosunku do odsetek umownych, aż po bliższe spojrzenie na to, czy możliwe jest uniknięcie ich uiszczania.
Czym są odsetki ustawowe?
Zanim wyjaśnimy, w jakich przypadkach należy płacić odsetki ustawowe – konieczne jest zrozumienie, z czym w ogóle mamy do czynienia. Tutaj najbardziej pomocne może okazać się zajrzenie do źródła, jakim jest artykuł 395 kodeksu cywilnego, gdzie formuła odsetek ustawowych została uregulowana w oparciu o następujące paragrafy:
- 1. Odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu.
- 2. Jeżeli wysokość odsetek nie jest w inny sposób określona, należą się odsetki ustawowe w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych.
Tym samym można łatwo wysnuć wnioski, iż obowiązek odsetek ustawowych pojawia się wtedy, gdy strony umowy nie dokonały żadnych szczegółowych ustaleń co do warunków odsetek lub też ustalenia te są tak ogólnikowe, że nie można tutaj mówić o jakichkolwiek konkretach.
Kiedy naliczane są odsetki ustawowe za opóźnienie?
Wyjaśnimy teraz, w jakich dokładnie przypadkach należy płacić odsetki ustawowe. Jeśli strony umowy kredytowej nie poczyniły konkretnych ustaleń co do odsetek lub też są to bardzo ogólnikowe ustalenia – wtedy pojawiają się odsetki ustawowe, które są wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego oraz 3,5 punktu procentowego.
Natomiast, jeśli mowa o odsetkach ustawowych za opóźnienie – należy przejść do artykułu 481 kodeksu cywilnego, z którego wynika iż naliczanie takich odsetek ma miejsce w następującej sytuacji:
- Opóźnienie dłużnika w spełnieniu świadczenia pieniężnego – nawet jeśli wierzyciel nie poniósł z tego tytułu żadnej szkody może żądać odsetek za czas opóźnienia.
- Ważne! Maksymalna wysokość odsetek za opóźnienie nie może być wyższa niż dwukrotność odsetek ustawowych za maksymalne opóźnienie.
Odsetki ustawowe a umowne – jaka jest różnica?
Aby zrozumieć, kiedy należy płacić odsetki ustawowe a kiedy umowne – kluczowe jest zrozumienie różnic między nimi. Tutaj najważniejsze do zapamiętania jest, że z odsetkami ustawowymi mamy przede wszystkim do czynienia w dwóch sytuacjach:
- W przypadku obrotu między przedsiębiorcami, a więc obrocie profesjonalnym
- Wtedy, gdy dwie strony danej umowy nie uregulowały szczegółowo kwestii związanej z odsetkami.
Natomiast, jeśli chodzi o odsetki umowne odnoszą się do sytuacji, gdzie kontrahenci odpowiadają za samodzielne ustalenie wartości odsetek i to one będą miały w umowie wartość wiążącą.
Jak naliczane są odsetki ustawowe?
Teraz, gdy już wiesz w jakich przypadkach trzeba płacić odsetki ustawowe – warto pochylić się odrobinę nad sposobem ich obliczania. Musi się to zawsze odbywać na podstawie stopy referencyjnej NBP (ta obecnie pozostaje na poziomie 0,1%).
Na tej podstawie należy zauważyć, że:
- W przypadku odsetek umownych kapitałowych dolicza się 3,5% do aktualnej stopy referencyjnej.
- W przypadku odsetek umownych za opóźnienia powiększa się stopę referencyjną o 5,5%.
Wskazówka! Aby najłatwiej dokonać obliczeń odsetek ustawowych najlepiej skorzystać z gotowego wzoru lub też wspomóc się narzędziami online, które pomagają w takich obliczeniach.
Jakie są stawki odsetek ustawowych w 2024 roku?
Wiedząc, w jakich okolicznościach należy płacić odsetki ustawowe można przejść do wzoru, który pomoże dokonać stosownych obliczeń i jest to:
liczba dni zwłoki x kwota zaległości x wysokość stawki odsetek
_________________________________________________
365 dni
Jeśli chodzi o wysokość stawek dla odsetek ustawowych aktualnie prezentuje się to w następujący sposób:
- Odsetki ustawowe za opóźnienie: 11,25%
- Odsetki ustawowe kapitałowe: 9,25 %
Dla pełnej znajomości i zrozumienia tematu zawsze warto spojrzeć do źródła, a tutaj jest to następująca podstawa prawna: art. 481 § 2 K.C. oraz art. 359 § 2 K.C.
Czy można uniknąć płacenia odsetek ustawowych?
Teraz, gdy już wiesz w jakich przypadkach należy płacić odsetki ustawowe – może się okazać, że sam znalazłeś się w sytuacji, w której możesz stawać przed koniecznością ich uiszczenia. Dobra wiadomość jest taka, że możesz spróbować uniknąć płacenia odsetek umownych i taką szansę daje Ci złożenie wniosku o umorzenie odsetek podatkowych.
Kiedy masz możliwość uniknięcia płacenia odsetek ustawowych?
- Należność nie może być zbyt wysoka.
- Zwłoka z płatnością nie może być za długa.
Ma to na przykład miejsce w sytuacji, gdy podatnik ma świadomość konieczności uiszczenia zapłaty, ale akurat w tym terminie, kiedy ma tego dokonać nie posiada wystarczającej sumy pieniędzy do uiszczenia takiej opłaty. Złożenie odpowiedniego wniosku może pomóc w uniknięciu opłat w niektórych przypadkach.
